Categorie archieven: Het leven van een leerkracht

Laat het gaan? Laat het vallen? Laat het los?

Loslaten?
Loslaten?

Loslaten. Volgens Van Dale het ‘in vrijheid stellen’ of ‘met rust laten’. Ik ben er zelf niet goed in. Vooral niet als het gaat om werk. Ik neem mijn werk mee naar huis, denk er dagelijks over na en doe het liefst alles zelf. Controle houden, dat past meer bij mij. Zo min mogelijk nee zeggen en zoveel mogelijk touwtjes in handen houden. Er zijn natuurlijk grenzen. Met twee linkerhanden laat ik klussen thuis graag los. Lees ook wel: ‘door anderen doen’ of ‘links laten liggen’. Dat schiet dan natuurlijk niet op.

De laatste jaren merk ik dat ouders meer moeite hebben met loslaten. Van hun kinderen in dit geval. Steeds vaker worden wij gemaild waarbij zorgen over kinderen worden uitgesproken. Vooral aan het begin van het jaar wanneer we op schoolkamp gaan: mijn kind heeft moeite met weg zijn van huis, slapen ze wel lang genoeg, houden jullie rekening met allergieën, hoe zit het met de kamerindeling, kunnen ze wel fietsen in een groep, letten jullie op teken, mogen ze douchen, smeren jullie de kinderen in als het warm is, willen jullie af en toe vragen of alles wel goed gaat?

We voeren gesprekken van tevoren en krijgen soms hele gebruiksaanwijzingen hoe we met de kinderen rekening kunnen houden. Gelukkig hebben we na acht jaar redelijk wat kennis opgebouwd over elk kind. En gaan we elk jaar op kamp, met een begeleiding van 12 leerkrachten die inmiddels weten wat nodig is om een kamp voor elk kind succesvol te maken.

Ouders zijn dus betrokken. Dat is een fijne constatering. Liever bezorgdheid dan onverschilligheid. Liever een extra gesprek dan een gebrek aan nodige kennis.

En toch.. Afgelopen weken heb ik regelmatig aangegeven: ‘laat het los’. Ik zat dit tijdens het schoolkamp te overdenken. Wat betekent dat loslaten eigenlijk? Wat verwacht ik van ouders? Dat ze zich helemaal niet meer bemoeien met hun kind? Natuurlijk niet. In de titel van dit blog, een lied van Van Dik Hout, wordt laten vallen gebruikt. Het zou niet best zijn als dat gebeurt. Blijf dus vooral betrokken! Maar wat wil ik dan wel?

Op de site 365 succesvol las ik het volgende: ‘Pak eens een steen in je hand. Je kunt deze steen nu loslaten zodat hij valt. Maar je kunt hem ook loslaten met de handpalm naar boven. Zo kan de steen zijn wat hij is, je kan het blijven voelen, met je aandacht erbij zijn en als de steen zijn eigen weg gaat is het oké.’

Nu wil ik kinderen niet vergelijken met stenen. Maar plaats je kind eens in gedachten in diezelfde handpalm. Laat het eigen keuzes maken, geef het de kans het zelf te doen en van deze ervaringen te leren en stuur bij waar nodig. Dat is iets waar we in het onderwijs belang aan hechten en waar nog stappen in te maken zijn. Niet alleen door leerkrachten, ook door ouders. Kinderen kunnen vaak meer dan wij denken. Ze zijn vaak een stap verder dan wij denken. En natuurlijk gaat dat niet altijd goed. Maar van fouten leer je.

Loslaten dekt niet de lading van wat ik wil. Want een kind moet kunnen leunen op zijn omgeving wanneer dit nodig is. Maar misschien moeten we ze af en toe meer laten gaan en zelf laten ontdekken. Uitgaan van vertrouwen in plaats van onmogelijkheden. Mijn nichtje heeft een vader die bedreven is in het laten gaan. Hij creëert samen met haar moeder de ruimte en mogelijkheden voor haar om op onderzoek uit te gaan. En soms gaat dat mis. Maar dan zijn haar ouders er om haar te helpen. Ze leert en ontwikkelt zichzelf, kijkt naar hoe andere kinderen iets doen en probeert dat zelf ook.

Laat een kind niet vallen, laat het niet los maar laat het wat meer gaan. In de Kennemer Boekhandel zag ik laatst een boekje liggen: How2talk2kids van Adele Faber en Elaine Mazlish. Zij geven tips hoe je als ouders de zelfstandigheid van kinderen kunt bevorderen door middel van effectieve communicatie. Een aanrader voor elke ouder om te lezen. Niet om alles exact te doen zoals zij zeggen, maar om eens te reflecteren op je eigen opvoeden en te kijken of hier nog verbeteringen in mogelijk zijn.

Laat je verbazen door wat kinderen al kunnen. Dat is meer dan je misschien zelf denkt. Ga uit van lukken en niet van falen. En die les kan ik mijzelf ook nog dagelijks leren.

Op deze site lees je meer over How2talk2kids.

Een nieuw jaar in groep acht.

Leuke lieve grappige gezellige & eigenwijze groep achters,

Jullie zijn op dit moment lekker aan het gymmen bij meester Niek. Mij is gevraagd een stukje te schrijven voor jullie afscheidsboekje. Hoe is het jaar verlopen? Wat is het verschil tussen begin groep acht en nu? Wat hebben we allemaal meegemaakt?

Ik weet nog goed dat ik, net als de juffen in de andere groepen acht, een beetje schrok aan het begin van het jaar. We gingen voor het eerst in september op kamp en waren veel zelfstandige, eigenwijze en bijdehante kinderen gewend. Nu werden er werden continu vragen gesteld: ‘Wat gaan we doen? En wat daarna? En waarom? En wat als dat niet lukt?’ Het ging maar door. En in de pauze werd er ‘Harry Potter’ en ‘paardje’ gespeeld. Het was even wennen voor ons… 

Gelukkig is het allemaal goedgekomen 😉 . Jullie zijn een fijne, enthousiaste groep. Heel veel praten en met elkaar doen. Het liefst altijd alles samen. Jullie hebben hard gewerkt, veel geleerd, zijn gegroeid. Er zijn ruzies geweest, gelukkig maar want dan was er ook weer iets goed te maken. Er waren en zijn liefdes (niet zo veel geloof ik maar daarin zijn jullie dan weer niet zo open). En er is vooral heel veel geschuifeld. Nog nooit heb ik het meegemaakt dat kinderen vroegen: ‘Meester, kunnen we vanmiddag afsluiten met schuifelen?’ Er is gehuild maar nog veel vaker gelachen. En belangrijker: iedereen deed ertoe en deed mee. Het is voor meesters en juffen altijd fijn als dat lukt in een klas.

We hebben een druk jaar gehad. Niet alleen nu met de musical en het maken van het ik-dossier. We hebben veel gedaan: kamp naar Texel, excursie naar het ministerie en de Tweede Kamer, toetsen maken, debatteren, kinderpostzegels, Mad Science, sporttoernooien, Kerstgala, middelbare scholen bezoeken en kiezen, koken, workshop sambaritme, dokter Corrie kijken, klassenfeesten houden, slapen op school en over ruim twee weken is het dan echt klaar met de Ark.

Bedankt voor het gezellige en ook weer voor mij leerzame jaar. Jullie hebben stuk voor stuk allemaal de kwaliteiten om er iets moois van te maken op de middelbare school. Wij hopen als Ark natuurlijk dat we daaraan hebben bijgedragen. Maar onthoud goed dat alles wat je hebt gedaan en is gelukt, echt door jezelf is gelukt. Vaak moet je eerst wat overwinnen, dat is niet erg. Ik wens jullie de komende jaren veel succes en vooral heel veel plezier op de middelbare school. Een spannende tijd waarin je veel over jezelf en de wereld om je heen zult ontdekken. Ik hoop dat jullie af en toe nog eens langskomen op de Ark om ons te vertellen hoe het gaat!

Meester Sjoerd

Zo sloot ik het afgelopen schooljaar af in het afscheidsboekje dat alle kinderen kregen, gemaakt door de klassenouders. Vandaag begint de voorbereiding voor het nieuwe schooljaar.

Na zeven jaar basisschool, waarbij het hele Arkteam hard heeft gewerkt om elk kind zo optimaal mogelijk te laten ontwikkelen, komen de kinderen bij ons om de basisschoolperiode af te sluiten. Een jaar van afscheid dus, maar ook een jaar om elk kind klaar te stomen voor een nieuwe start op de middelbare school. Een jaar met leuke activiteiten zoals kamp en de musical. En ook een intensief jaar om de kinderen zichzelf goed te laten leren kennen: wat zijn hun sterke en zwakke kanten, hoe zet je jezelf neer in een groep, wat willen ze zelf graag leren en ontwikkelen? Een jaar waarin je een sterke band krijgt met een klas. Iedere week, elke dag ben je met elkaar aan het werk, ga je in gesprek, leer je van elkaar, bots je, en bouw je op.

Vanaf vandaag doen we weer ons best ook dit schooljaar net zo bijzonder te maken. En kunnen we hopelijk in juli terugkijken op een mooie tijd op de Ark.

Het leven van een leerkracht #2 Eén April!

1_april

Een jaarlijks terugkerend fenomeen in verschillende landen, waarbij de meest flauwe tot meest geniale grappen worden uitgehaald. Een dag waarbij leerkrachten extra op hun tellen moeten passen. Van de ouderwetse veters die vastzitten, zout in de koffie tot de snoepjes van tegenwoordig waar peper of sambal in zit. Een dag waar vele theorieën over zijn geschreven die niet kloppen, zoals Alva die zijn bril verloor bij Den Briel. De dag waarvan je wist dat die zou komen: 1 april.

Een paar dagen waren de kinderen in groep acht al bezig met de voorbereidingen. Want er moest toch een grap zijn waar meester in zou trappen! Van tevoren hadden we al afgesproken dat we geen geintjes zouden uithalen die voor anderen vervelend zijn, of waarbij dingen stuk konden gaan of vies zouden worden. De kinderen waren uitgedaagd om iets nieuws te verzinnen, iets wat niet eerder was gedaan. En dat is nog best lastig!

Zelf kon ik niks verzinnen dit jaar. Het is geen lievelingsdag van mij. Goede grappen kun je altijd uithalen, niet op één speciale dag. Zo heb ik ooit eens op officieel briefpapier van het bestuur brieven op alle bureaus van leerkrachten gelegd, met latex handschoenen erbij. De Mexicaanse griep kon uitbreken en iedereen moest de hele dag de handschoenen dragen. Met een geweldig resultaat als gevolg:  collega’s die tijdens het buitenspelen, voorlezen en zelfs bij de lunch de handschoenen aanhielden. Hilarisch voor diegenen die het wel doorhadden.  Of de paarse kleurstofpilletjes in de kraan, omdat een collega altijd bij mij water kwam halen. Onverwacht, dat is het beste.

Maar goed, kinderen zijn er gek op. Ik wilde iets verzinnen om ze te pakken te nemen. Op 31 maart deed de mogelijkheid zich voor. Veel kinderen hadden volgens mij niet gedoucht na gym. Dat hoeft het laatste uur niet, maar wel als je nog de hele middag in de klas moet zitten. Dus ik vertelde dat ik nu zeker wist wie wel en niet had gedoucht, omdat we tegenwoordig webcams hadden opgehangen. Geen probleem, alleen de directie kon op het scherm kijken. Hilariteit en ongeloof. Maar ze gingen er allemaal in. Volgende keer zouden ze hun zwembroek meenemen. Na overleg met een paar collega’s heb ik toen ’s middags toch maar verteld dat het niet echt was, omdat het een te serieus onderwerp is om lang grappen over te maken. Een 31-maart grap was dus het enige wat er in zat dit jaar. Maar we hebben er hard om gelachen.

1 April verliep vrij rustig. De school had een extra nieuwsbrief verstuurd waarin gevraagd werd om allemaal een eigen wc-rol met naam erop mee te nemen omdat de kinderen er vaak een puinhoop van maken. Groep 8 geloofde het niet, maar veel kinderen in lagere groepen wel.

In de klas gebeurde er niet veel, behalve een papiertje onder de muis van de computer waardoor deze niet werkte.

Totdat..

ik tijdens het bespreken van het huiswerk van zinsontleding ineens geen reactie op een vraag kreeg. Na drie keer nog niks. Ik keek het meisje aan, ze bleef stil zitten aan haar tafel. Vervolgens draaide ik mijn hoofd naar de andere kinderen en zag dat werkelijk iedereen ‘bevroren was’. Niemand reageerde, iedereen zat doodstil. Op mijn vraag: ‘Wie wil er een spekkie’ was er maar één iemand die toch per ongeluk zijn vinger opstak. Na een minuut deden alle kinderen net alsof er niks gebeurd was. Alle antwoorden werden gegeven. Dit herhaalde zich nog twee keer deze dag. Perfect getimed, goed uitgevoerd. Ze bleken flink geoefend te hebben bij de invaller om te zorgen dat ik er in zou trappen. Ik vond het de beste 1 april grap ooit. Slim bedacht, goed uitgevoerd, samenwerkend en volkomen onverwacht. Geen zout in de koffie, veters die loszaten of andere voor de hand liggende grappen.

Deze klas heeft klasse.

Het leven van een leerkracht #1

Het leven van een leerkracht, een reeks blogposts waarin je wekelijks wordt meegenomen in de wereld van groep acht.

‘Jongens kom op zeg, ik ben wat aan het uitleggen. Je kunt op zijn minst even deze kant opkijken zodat ik het idee heb dat het je interesseert’.

Ik hoor het mijzelf zeggen wanneer er tijdens een instructie getekend wordt, of gefrutseld met lijm en andere spannende & bijzondere objecten voor groep achters. Want wat valt er veel te ontdekken op zo’n tafeltje! Ik probeer dan uit te leggen dat ze misschien wel goed meedoen en opletten, maar ze dat met de houding van dat moment niet uitstralen. Elkaar aankijken, actief meedoen, vragen stellen, eigen inzichten betrekken bij het lesonderwerp. Daarmee laat je echt zien dat je betrokken bent.

Afgelopen week viel ik volledig door mand. Dit jaar volg ik zelf een opleiding en op mijn bureau lagen de hand-outs van de lesdag over kwaliteitszorg. Dia’s met aantekeningen erbij geschreven, maar vooral volgeklad met figuurtjes, tekeningen die niks voorstellen en andere onzinnige, niet ter zaken doende afbeeldingen. Als ik langer dan tien minuten moet luisteren dan gaan mijn handen vanzelf aan het werk en maak ik de mooiste vergaderkunstwerken. Ik hoor alles, stel vragen tussendoor en doe mee, alleen lang stilzitten zal nooit lukken. De kinderen bekeken de hand-outs. ‘Maar meester, je mag toch niet tekenen tijdens de les? Dan laat je niet zien dat je meedoet. Was het niet interessant genoeg?’ Direct en duidelijk. Ik mag nog blij zijn dat ze niet mijn kunstwerken van twix-papiertjes gecombineerd met theezakjes en pepermuntverpakkingen hebben gezien.

Maar ik vrees wel dat het gedaan is met de regel van niet tekenen tijdens de les. Concentreren en ondertussen kleine onzinnige bezigheden verrichten kunnen goed samengaan. Het is aan de leerkracht om te zorgen dat kennis tijdens instructiemomenten over wordt gedragen en dit direct tijdens de les te toetsen. Het gaat hier niet om de leerlíng- maar leerkráchtvaardigheden. Als vervolgens de aandacht toch teveel uitgaat naar de knutselvaardigheden dan is het goed om: a. Eerst eens na te gaan of de lesstof wel interessant genoeg is, en b. of  je wel  de juiste didactiek hanteert. Kinderen aanspreken komt dan op de laatste plaats.

Ik ervaar nu weer regelmatig hoe het is om langdurig te luisteren. Dan zit ik in de trein terug naar Haarlem en denk: we vragen soms teveel van de concentratieboog van kinderen. Zorg voor genoeg variatie in werkvormen en tussenmomenten waarbij energie kan worden opgedaan. Te vaak vervallen we in de gewoonte om het hele programma af te ronden zodat we met een voldaan gevoel de dag af kunnen sluiten. Maar het gaat om kwaliteit, niet om kwantiteit.

Gelukkig levert het werken met groep acht dagelijks momenten van reflectie op. Eén van de voordelen van het werken in het onderwijs. Maandag begint weer een nieuwe week, waarin het woord ‘aan-tekening’ een nieuwe betekenis heeft gekregen.