Al jaren vindt rond maart dezelfde discussie plaats: waarom moet er nou alweer geloot worden om een plek te krijgen op de middelbare school? En waarom duurt dat proces zo lang? Kan het niet anders, beter, sneller?

Op de eerste vraag is eenvoudig antwoord te geven. Een school kan niet het ene jaar 100 brugklassers aannemen en het jaar erop 300. Dat zou namelijk betekenen dat er lokalen moeten worden bijgebouwd, leerkrachten aangenomen en dat verandert de gehele schoolorganisatie. Als het jaar erop weer minder leerlingen worden aangemeld staan er lokalen leeg en moeten diezelfde leerkrachten ontslagen worden. Er is dus beperkt plek en daar zullen ouders en kinderen altijd mee te maken houden.

Kan het niet anders? Jazeker. Dit jaar is het de schoolbesturen in Zuid-Kennemerland gelukt een nieuwe lotingsprocedure vast te stellen. Kinderen en ouders geven een top vijf op in geval van vmbo-t, havo en vwo. En een top twee bij een praktijkonderwijs- of vmbo-b advies. Vervolgens komen alle scholen bij elkaar om te zorgen dat er zoveel mogelijk kinderen op hun nummer één keuze worden ingedeeld, vervolgens nummer twee etc. Indien er teveel aanmeldingen zijn wordt er geloot, vindt er een tweede ronde plaats en dat gaat net zo lang door tot elk kind een plek heeft.

Is dit beter? Sneller? In elk geval krijgen alle kinderen op dezelfde dag te horen op welke school ze zijn aangemeld. Er is dus geen sprake meer van een periode van enkele weken waarin kinderen en ouders opnieuw een keuze  maken en  moeten afwachten of dit gelukt is, om vervolgens in het ergste geval weer uitgeloot te worden. Sneller is het dus zeker.

Of het beter is? Je kunt vaststellen dat het fijn is dat elk kind dezelfde dag te horen krijgt naar welke school hij kan gaan. En dat de periode van onzekerheid voor het grootste deel is weggenomen. Daarnaast is het nu nog belangrijker dat kinderen en ouders zich breed oriënteren. Kijk niet naar één school, maar ga naar zoveel mogelijk scholen zodat je goed kunt vergelijken. Dat geven we in groep acht al jaren aan, maar nu is het noodzakelijk omdat er anders geen top twee of top vijf kan worden gegeven. Geen tunnelvisie maar de horizon verbreden, ook beter dus.

Er blijven nadelen bestaan. Je zou het liefst willen dat elk kind naar de school van eerste keuze kan gaan. Helaas is dit organisatorisch onmogelijk. Natuurlijk, scholen verschillen van elkaar. De ene school profileert zich vooral op creatief gebied, de ander op techniek of sport. Maar er is één ding dat de scholen in onze regio gemeen hebben: de kwaliteit is overal voldoende tot goed. Afgelopen jaar waren er vrijwel geen scholen met een onvoldoende beoordeling. We zouden dus voor een deel kunnen spreken van een luxe-probleem. In grote delen van Nederland gaan alle kinderen naar dezelfde school, omdat dat nu eenmaal de enige school in de buurt is. Wij mogen en kunnen kiezen. Dat heeft blijkbaar voor- en nadelen maar ik denk dat met dit systeem de voordelen het grootst zijn.

Het blijft lastig. Iedereen wil het beste voor zijn kind, en terecht. Ik heb ervaren dat de kinderen die bij ons zijn uitgeloot het prima naar hun zin hebben gehad op de middelbare. Op welke school dan ook. Er zijn veel meer factoren van belang voor het slagen van de schoolperiode, denk maar aan klasgenoten, leerkrachten, mentoren en vooral de eigen wil tot succes.

Kan het beter? Ik denk dat er nog een slag te slaan is op digitaal gebied. Dat versnelt het proces en scheelt een hoop werk. Daarnaast kun je dan de meest gunstige loting berekenen, in plaats van uit te gaan van zoveel mogelijk nummers één. En misschien zou je nog meer rekening moeten houden met de plaats van de school in de buurt. Maar dat is weer een nieuwe discussie: wat moet een grotere rol spelen, de wens van het kind, ouder of de afstand tot de school? Daarnaast is het afwachten wat de nieuwe verplichte centrale Eindtoets betekent voor dit systeem. Iets waar goed over wordt nagedacht. We zullen het vanzelf gaan ervaren binnenkort.

Tenslotte hoop ik dat er in de toekomst op meer scholen gebruik wordt gemaakt van echte brugklassen. Een periode waarbij je niet op je elfde al wordt ingedeeld en vervolgens met moeite kan omschakelen naar een ander niveau. Maar waar je nog de tijd krijgt te laten zien waar je kwaliteiten liggen en hierop wordt ingespeeld door de school.

Desondanks is er een grote stap gemaakt. Naast een goede regio rondom Passend Onderwijs stel ik ook vast dat er hard wordt gewerkt aan een goede overgang van basisschool naar middelbare school, en dat heeft effect.

Ik ben benieuwd naar jullie mening en ervaringen dit jaar!

Voor meer informatie lees ook het artikel in het Haarlems Dagblad

En bekijk de site van Brugweb (nog niet up to date, pas bij het verschijnen van het Brugboek)

Lees meer over Passend Onderwijs in Zuid-Kennemerland